JAK ROZPRZESTRZENIA SIĘ WIRUS?
Rozprzestrzenianie wirusa BVD następuje głównie drogą oddechową między zakażonym bydłem w stadzie. Siewstwu sprzyja kontakt z zakażonymi zwierzętami z sąsiednich gospodarstw, na targach lub wystawach oraz podczas transportu. Zwierzęta mogą zostać zarażone również pośrednio, np. przez styczność ze skażonym sprzętem, innymi gatunkami, w tym owcami – lub przez kontakt z osobami odwiedzającymi gospodarstwo.
Czym są przejściowo zainfekowane zwierzęta (TI)?
Gdy podatne bydło (S) jest narażone na wirusa, zostaje przejściowo zainfekowane (TI) przez okres 2-3 tygodni. Większość dorosłego bydła nie będzie wykazywać żadnych widocznych oznak zakażenia. Gdy tylko zwierzęta zaczynają wytwarzać przeciwciała przeciwko BVD, szybko wracają do zdrowia i uzyskują dożywotnią odporność na wirusa. Każde cielę urodzone przez ozdrowiałą krowę (R) otrzyma poprzez siarę matczyne przeciwciała (MA) przeciwko BVD. Pozostaną one w jego krwiobiegu nawet przez 10 miesięcy. Po tym czasie cielęta stają się podatne na wirusa i może dojść do zarażenia w wyniku ekspozycji.
Kiedy podatne zwierzęta (S) są narażone na wirusa, zostają przejściowo zainfekowane (TI) przez okres 2-3 tygodni. Często infekcja ta nie jest związana z żadnymi oczywistymi objawami. Gdy zwierzęta są przejściowo zakażone BVD, ich układ odpornościowy rozpoznaje chorobę i reaguje wytwarzaniem przeciwciał. Zwierzęta z TI wykazują pozytywny wynik testu na obecność wirusa w momencie infekcji, ale stają się negatywne w ciągu 3 tygodni po niej. Kiedy zatem uwolnią się od wirusa, nie stanowią już zagrożenia dla reszty stada. Większość zwierząt trwale zakażonych (PI) rodzi się z krów, które zostały zainfekowane przejściowo w ciągu pierwszych 4 miesięcy ciąży. Dlatego tak ważna jest ochrona matek przed infekcją w czasie ciąży.
WARTO WIEDZIEĆ
Każde cielę urodzone przez ozdrowiałą matkę (R) otrzyma matczyne przeciwciała (MA) przeciwko BVD wraz z siarą. Pozostaną one w jego krwiobiegu przez 10 miesięcy. Po tym czasie cielęta stają się podatne na wirusa i mogą zarazić się w wyniku ekspozycji.
Czym są zwierzęta trwale zakażone (PI)?
Przetrwałe zakażenie występuje wówczas, gdy pierwsze zakażenie matki wirusem BVD ma miejsce w ciągu początkowych 4 miesięcy ciąży. Rozwijające się cielę może urodzić się trwale zakażone wirusem i wydalać duże jego ilości. Zwierzęta trwale zakażone (PI) mogą wyglądać normalnie, ale są istotnym źródłem infekcji w gospodarstwach – ich wyniki testów zawsze będą pozytywne.
Jeśli podatna matka zajdzie w ciążę, będąc przejściowo zainfekowana, wirus może przeniknąć przez łożysko i spowodować uszkodzenie rozwijającego się płodu. We wczesnej ciąży (0. do 40. dnia) płód ten może obumrzeć i zostać zmumifikowany lub poroniony. Gdy do infekcji dojdzie w połowie ciąży (od 40. do 120. dnia), jeszcze zanim płód rozwinie funkcjonalny układ odpornościowy, może on nie być w stanie rozpoznać wirusa jako „obcego” i wytworzyć przeciwciał umożliwiających eliminację wirusa. Cielęta takie rodzą się trwale zakażone (PI) wirusem BVD i przez resztę życia wydalają bardzo duże ilości wirusa poprzez ślinę, kał, mleko, nasienie i inne wydzieliny. Jeśli zaś infekcja wystąpi w późnej ciąży (od 120. do 280. dnia), cielę może urodzić się słabe lub z wadami wrodzonymi.
JAKIE SĄ OBJAWY?
Problemy z płodnością, takie jak aborcja i bezpłodność, wraz z niską odpowiedzią immunologiczną są oznaką infekcji. Ta niska odporność sprawia, że zakażone zwierzęta są podatne również na inne choroby. Jeśli matka zostanie zarażona w czasie ciąży, urodzi cielę trwale zakażone (PI), które będzie zakażać inne zwierzęta. Cielęta PI mogą być małe, słabe i mało wydajne, częściej jednak wydają się zdrowe i mogą pozostać niewykryte w stadzie.
Wirus BVD może również powodować u zwierząt z PI wystąpienie śmiertelnej choroby błony śluzowej (MD) z krwawą biegunką, gorączką i zmianami błony śluzowej jamy ustnej, a także owrzodzeniami pyska, nosa, krawędzi kopyta i szpary międzyracicowej. Zwierzęta te umierają zwykle w ciągu 3 tygodni.
U zwierząt hodowlanych wpływ wirusa BVD na zarodek / płód zależy od etapu ciąży, w którym ma miejsce zakażenie.
Konsekwencje zakażenia od czasu pokrycia do 120. dnia ciąży:
- brak poczęcia,
- śmiertelność zarodków,
- utrata płodu,
- cielęta trwale zakażone (PI).
Konsekwencje zakażenia po 120. dniu ciąży:
- aborcja,
- ciąża obumarła,
- wady rozwojowe płodu.
JAK ZDIAGNOZOWAĆ BVD?
Jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy BVD, nejlepiej porozmawiaj ze swoim weterynarzem – doradzi Ci, jakie działania podjąć.
Wiedza o obecności BVD jest ważna dla podejmowania właściwych decyzji dotyczących zapobiegania i kontroli choroby. Ponieważ objawy BVD mogą być podobne do wielu innych chorób, dopóki nie wykonasz testów diagnostycznych, możesz nawet nie zdawać sobie sprawy, że Twoje stado jest zarażone.
Jeśli Twoje stado nigdy wcześniej nie było badane pod kątem BVD i obecnie nie szczepisz jałówek ani krów na BVD, najlepszym rozwiązaniem będzie prosty test przesiewowy w celu wyszukania przeciwciał przeciwko wirusowi.
Więcej informacji o metodach diagnostycznych
Na podstawie objawów klinicznych można postawić wstępną diagnozę wirusa BVD, zwykle jednak konieczne będzie jego potwierdzenie w badanich laboratoryjnych. Próbki z narządów poddanych aborcji płodów lub martwych zwierząt przesyła się w celu przeprowadzenia badania histopatologicznego, izolacji wirusa i testów PCR. W większości przypadków serologia jest głównym narzędziem diagnostycznym. Główne testy stosowane do pomiaru mian przeciwciał to test neutralizacji (VN) i ELISA. Pierwszy stosuje się przede wszystkim w ośrodkach badawczych, drugi preferowany jest w ośrodkach diagnostycznych. Miareczkowanie przeciwciał można przeprowadzić na surowicy i próbkach mleka.
Wykrywające antygen testy ELISA są stosowane na poszczególnych próbkach surowicy. Aby zapobiec interferencji przeciwciał matczynych w wykrywaniu antygenu, próbki krwi należy pobrać przed spożyciem siary lub od zwierząt powyżej 6. miesiąca życia. Nowo opracowane techniki PCR można zastosować do wykrywania antygenu wirusa w próbkach surowicy, ale do próbek mleka zbiorczego. Niedawno opracowano także nowy indywidualny test, który wykrywa antygen wirusa w próbkach pobranych z ucha nawet po spożyciu siary. Test ten może okazać się przełomem, pozwala bowiem rozwiązać problem z interferencjami związanymi z przeciwciałami matczynymi.
JAK KONTROLOWAĆ BVD W STADZIE?
Wyeliminowanie zwierząt z PI zmniejszy ilość wirusa krążącego w stadzie. To jednak nie wystarczy. Wirus może być wciąż obecny w stadzie u przejściowo zainfekowanych zwierząt. Co ważne, jeśli krowy nie są chronione podczas ciąży, przejściowe zakażenie w 4 początkowych miesięcach ciąży może skutkować urodzeniem cieląt z PI.
Najskuteczniejszym sposobem kontroli BVD w stadzie jest testowanie i eliminacja nosicieli PI, ochrona ciężarnych krów i czujność w zakresie bioasekuracji. Stada, w których zatrzymano zwierzęta z PI, zagrożają też sąsiednim gospodarstwom.
Jeśli planujesz wdrożyć program kontroli BVD w swoim stadzie, zacznij od zrozumienia działania choroby i poznaj dostępne do jej zwalczania narzędzia.